«مرگ» از دیدگاه طب سنّتی ایران با تأکید بر آثار علامه قطب الدین شیرازی

علامه قطب الدین شیرازی (634-710 ه.ق) حکیم، طبیب، فیلسوف، منجّم، ریاضی دان، ادیب و موسیقی دان قرن هفتم و هشتم هجری قمری است. او از شاگردان نامی خواجه نصیرالدین طوسی و معروف ترین شارح قانون ابن سینا است. وی در علوم گوناگون صاحب نظریه‏هایی است که مشروح و مبسوط نظریه‏های پیشینیان اوست. از میان این موارد، نظریه او درباره  مفهوم «مرگ» است. وی ضمن بحثی تشریحی درخصوص مرگ، در ابتدا به تعریف مرگ می‏پردازد و سپس فیزیوپاتولوژی آن را از دیدگاه طب قدیم بیان می کند. علامه هم‎چنین درخصوص طول عمر، میزان معمول آن و حداکثر طول عمر از نظر تجربه سخن گفته است و در انتها به بحث حفظ الصحه از منظر ارتباط با موت پرداخته و هدف این علم را تأخیر موت تا اجل طبیعی دانسته است. تبیین طبی علامه از مرگ، به شدت متأثّر از نوع نگاه فلسفی مشایی به مفهوم حیات و مرگ است. تبیین فیزیولوژیک مرگ بیشتر به شکل سلبی و بر اساس مفاهیمی است که حیات موجود زنده بر آن اساس تعریف می‏شود. مفاهیمی مانند نفس، حرارت و رطوبت غریزی، اعضای رئیسه، ارواح طبی، قوا، نبض و تنفس، نمونه‎هایی از این مفاهیم هستند.